son zamanlarda Robot SofyaÖte yandan yapay zeka araçlarının geliştirilmesi de sürekli gündemde. Bakalım ne kadar ileri gidecekler? Bizi kara kara düşündürüyor. Örneğin DALL-E ve Midjourney’in kalitesiz görselleri ilk etapta bizleri dilsiz bıraksa da artık özellikle Midjourney ile insan elinden ayırt edilmesi zor görüntülerin üretilebildiğini görüyoruz.
Robotlar konusunda çok yol kat ettiğimizi unutmamak lazım. Hatta bazen Robot Sophia gibilerine baktığımızda “ Çok mu ileri gittik?” demeden duramıyoruz. Nedense bu robotlar ve başta bahsettiğimiz yapay zeka araçları çoğunlukla Kadın Öyle olduklarını görüyoruz. Ama neden?
Siri bunun en büyük örneklerinden biri.
temel olarak siri , kadın sesiyle ortaya çıkmış, farklı dillerin ortaya çıkmasıyla birlikte farklı cinsiyetlerden kadın ve erkek sesleri de eklenmiştir. Sadece gerçek anlamına bakacak olursak bile Siri, İskandinav kültüründe ” zafere giden güzel kadın” şeklinde tercüme edilmiştir.
Karl F. MacDorman ve ekibinin 2011 yılında yaptığı araştırmada kadın ve erkeklerin gelen seslere nasıl tepki verdikleri ve hangi cinsiyeti tercih ettikleri incelendi. Erkek ve kadın seslerinin erkek ve kadın katılımcılara dinletildiği bu çalışmada, erkekler kadın sesi Kadınların ise hem açık hem de örtülü olarak kadın sesini erkek sesine tercih ettiklerini belirtti. Daha sonra MacDorman’ın araştırması Siri ve Alexa’dan ilham alındıtartışıldı.
Bildiğimiz gibi Siri’ye benzeyen pek çok şey var.
Ve neredeyse hepsi kadın. Bilgisayara mı geçtin? -en azından birkaç ay önce- Cortanamisafirperverdi. SAMSUNG S Voice vardı. Durum böyle olunca şirketlerin bunu bilinçli olarak seçtiğini düşünmek hiç de zor değil. Birden fazla habere baktığımızda bunun cinsiyetçiliğe atfedildiğini görüyoruz. Sonuçta Siri bize bakmaya üşendiğimiz bilgileri sunuyor ve sekreterimiz olarak çalışıyor.
Başka bir çalışmaya bakalım. 2009’da Boston Bilim Müzesi’nde Yapılan bir araştırma, erkeklerin kadın sesli robotlara bağış yapma olasılığının daha yüksek olduğunu gösterdi. Ancak kadınlar için hacim çok az fark yaratıyor gibi görünüyordu.
Biraz eski gibi görünse de 1997 yılında yapılan bir çalışma büyük önem taşıyor. Bu araştırmada belli bir cinsiyetin sesini seçip kullanıcılara sunduğumuzda ve o ses dinlendiğinde kullanıcılar o sesi karşılarında duyuyor. Sesin cinsiyetine ilişkin beklentiler tetiklenebilirgörülmüştü.
Sahip olduğumuz elektronik cihazların her zaman ön planda olmasını isteriz.
Bu cihazlar hayatımızı kolaylaştırsa da onlar bizden üstünkadın sesli asistanlar bizi korkutuyor ve cinsiyetçilikten doğan fikirlerle güvende hissetmek için sağlar. En azından WIRED’den Jessi Hempel konuyu bu şekilde tek bir paydaya getirdi.
Bir de daha yumuşak tarafı var.
Ve bu bizim kültürel önyargımızdır. Örneğin güç gerektiren işler çoğunlukla erkeklerle ilişkilendirildiğinden, Boston DinamikleriVe EFSANE robotlar genellikle erkeksi sınırlarla tasarlanıyor. Bunun doğrudan nedeninin bu olduğunu söyleyemeyiz ama bu kuruluşları örnek olarak verdik. Öte yandan empati ve bağlantı kurma becerileri kadınlarla özdeşleştirildiği için Robot Sofyayapay zekalı asistanlar da kadın sesleriyle karşımıza çıkıyor.
Cinsiyet kalıplarını kırmaya çalışanlar da var.
Elbette burada zorla çalıştırmadan bahsetmiyoruz. Çünkü yapay zeka ve robotlar Dünyada gördüğümüz cinsiyet rollerinin bizim dünyamızdan oraya aktarıldığını görmek hiç de zor değil. Çünkü alışkanlıklarımızın köklerinin izini sürmek zor olsa da yapay zeka ve robotlar öncelikle bizim yani bizim insanlar tarafından şekillendirilenbiliyoruz.
Apple, iOS 15.4 beta güncellemesiyle Siri’ye yeni bir ses kazandırdı. Üstelik bu sesin rastgele bir cinsiyeti de yoktu. Apple’dan yapılan resmi açıklamada bu sesin adı ‘ eksenler‘ beyan edildi.
Notumuzu bırakalım.
Hem kadınlara hem de erkeklere dayatılıyor kültürel roller/kısıtlamalar Sanal dünyada kendilerini gösterirken bu durumun olası nedenlerini sizlere anlattık. Rollerin kendisinden bahsettiğimiz gerçeği kafanızı karıştırmasın çünkü biz bu tür kültürel sınırlamaları desteklemiyoruz.
Düşüncelerinizi saygı çerçevesinde yorumlarda paylaşabilirsiniz.
